Bulgar Kızıl Haçı Hakkında Bir İnceleme
Bulgaristan’da doğal felaketlerde görev alan AKUT benzeri yapılanmaları incelediğimizde karşımıza en güçlü ve örgütlü yapı olarak Bulgar Kızıl Haçı çıkıyor. 1878 yılında kurulan ve 1885 yılında Uluslararası Kızıl Haç Komitesi tarafından onaylanan Bulgar Kızıl Haçı, bugün 420 profesyonel kadrosu, 254.750 üyesi, 80.000 gönüllü sayısı ve 1.1 milyon İsviçre Franklık yıllık bütçesiyle ülke çapında etkin bir sivil toplum örgütüdür. Bu kimliği ile Bulgaristan’ın en eski sivil toplum kuruluşu olan Bulgar Kızıl Haçı’nın ülke içindeki konumu kanunlarla da belirlenmiştir.
Bulgar Kızıl Haçı’nın misyonu bütün Kızıl Haç örgütlerinin temel prensiplerini yansıtır. Otonom yapısı ile, insani yardım konularında hükümet ile ilişkilidir. Kurum, hükümetle ve hükümetin ana unsurları ile işbirliği içinde çalışır. Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Sosyal Kalkınma Bakanlığı ile işbirliği ve koordinasyon dahilinde ortaklaşa aktiviteler gerçekleştirir. Savunma Bakanlığı, Sivil Savunma ve Trafik Polisleri ile de ortak çalışma konusunda da planlamalar yapılmaktadır. Ülke içerisinde, medya ile yakın ilişkilerinden ve çalışmalarından dolayı, kamuoyunda pozitif bir imajı bulunan Bulgar Kızıl Haçı, bazı etkinliklerinde hükümetten de destek almaktadır.
Bulgar Kızıl Haçı’nın 28 bölgesel komitesi, 269 belediye komitesi ve 3868 yerel komitesi bulunmaktadır. Gönüllülerinin %60’ı kadın olan kurumun üyeleri Bulgaristan’daki etnik yapıların tamamını temsil etmektedir. Yerel, Belediye, Bölgesel ve Ulusal komitelerin yönetim kadroları üçer yıllık süreler için genel kurullarda seçilirler.
Bulgar Kızıl Haçı’nda yönetim yapısı açık ve karar mekanizmaları pozisyonlara göre dağıtılmıştır. Ana politikaları oluşturma yetkisi genel kuruldadır ve kurumun işlerini yürütme yetkisi de ulusal komitedir. Kurumun her kademedeki işleyişini daha sağlıklı ve etkin bir hale getirebilmek için liderlik eğitimleri düzenli olarak her seviyede uygulanmaktadır.
Bulgar Kızıl Haçı’nın temel aktivitelerinin tamamı iç kaynaklar tarafından fonlanmakta, ancak kurum kendi kaynaklarını geliştirmek ve bağımlılık riskini azaltabilmek için yeni yollar aramaktadır. Kurum, yönetim kurullarının takip ettiği yıllık mali hesaplar hazırlamakta, mali denetim ülkenin iç mali kontrol yapısı olan muhasebeciler odası tarafından yapılmaktadır. Bölgesel şubeler üye aidatlarının %20’sini merkeze aktarmakta ve özel projeleri için merkezden kaynak sağlamaktadırlar.
Bulgar Kızıl Haçı’nda 1992’den bu yana kullanılan bir organizasyon şeması mevcuttur. Bütün aktiviteler için kullanılan bir gelişme planı bulunmakta ve iş planları yıllık olarak bu plana göre yapılmaktadır. Bu planın kurumsal geliştirilmesine önem verilmekte ve kurumun bütün unsurları aktif ve planlı olarak geliştirilmektedir. Uluslarası Kızıl Haç’ın geliştirdiği 2010 Stratejisi dökümanına uygun olarak yeni bir stratejik plan hazırlanmıştır
Bulgar Kızıl Haçı, hükümetin acil durum yönetim planlarına ve Nüfusu Doğa ve İnsan Kaynaklı Felaketlerden Koruma Daimi Komisyonu’na dahil edilen tek sivil toplum örgütüdür. Sivil Savunma, Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve diğer kurumlarla koordineli bir şekilde çalışmalalarını sürdürür. Buna göre kendi harekat planlarını hazırlar, kendi acil durum rezervlerini toplar, acil ihtiyaç halinde sığınak, yiyecek ve benzeri hazırlıkların sağlanması ve bu hazırlıkların geliştirilmesi için ortak eğitimlere katılır.
Bulgar Kızıl Haçı’nın yürütmekte olduğu projelere bakacak olursak;
Dağ ve Su Kurtarma
Bu programlar afetlere hazırlık programları çerçevesinde gerçekleştirilir. Kıyı bölgelerde tesis edilmiş su kurtarma takımı, ihtiyaç dahilinde 400 profesyonel ve 200 gönüllü kadro oluşturacak şekilde kurulmuştur. Eğitim programları, tıp doktorları, kalp destek merkezleri personeli, kurtarma takımlarının dalgıçları, sualtıcılar, cankurtaranlar, gönüllüler ve gençlerin yetiştirilmesi üzerine hazırlanmıştır. Dağ Kurtarma takımları, yalnızca kış aylarında değil, yaz aylarında da çalışırlar. Bu grupta 700 gönüllü, 50 profesyonel kadro 74 istasyonda çalışır. Ellerinde eğitimli 17 arama kurtarma köpeği mevcuttur ve 24 saatlik çağrı bekleme sistemi ile çalışırlar. Dağ kurtarmacılar, kurumun en tanınmış kurslarını alarak yetiştirilirler.
Sağlık
Sağlık eğitimleri, çeşitli bölgelerin ihtiyaçlarına göre tasarlanmış Bulgar Kızıl Haçı’nın geleneksel aktivitelerindendir. Bulgar Kızıl Haçı, Devlete bağlı birimler ve yerel sivil toplum örgütleriyle işbirliği ile, kalp akciğer rahatsızlıkları, önemli rahatsızlıklar, kanser, şeker hastalığı, travma, AIDS, uyuşturucu bağımlılığı gibi aktivitelerle ve bir takım ekolojik etkinliklerle mücadele eder
İlk Yardım
Bulgar Kızıl Haçı, nüfusun ilk yardım bilgisi almasını sağlamak için eğitmenler ve özel ekipler desteğiyle ilk yardım eğitimleri düzenler. Polis, İtfaiye, sürücü kursları ve okul öğrencileri için hareketli ilk yardım eğitimi üniteleri kurar.
Kan
Bulgar Kızıl Haçı, nüfusun kan bağışı kampanyalarına katılımının sağlanması ve konunun güncelliğinin korunması için, düzenli olarak motive edici ve bilgilendirici aktiviteler düzenler.
Sosyal Yardım
Bulgar Kızıl Haçı, sokakta yaşayan insanlar, hasta, yaşlı ve engelli vatandaşlar için yiyecek, giyecek yardımları aktivitelerine katılır. Kurumsallaşmış yardım kampanyaları ve sponsorların desteğiyle ihtiyaç duyan vatandaşlar için sosyal ve finansal destek sağlar.
Gençlik
Okullar, üniversiteler, ve yerel organizasyonlarda 8000 gönüllünün desteğiyle sosyal yardım, ilk yardım, sağlık eğitimi, çevre koruma, yaz kampları gibi aktiviteler düzenlenir.
İnsan Hakları
Bulgar Kızıl Haçı, Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ve diğer ilgili kurumlarla koordineli çalışarak insan hakları, kitle imha silahlarının yasaklanması, Kızıl Haç ve Kızıl Ay prensipleri konularında askeri personel, iç güvenlik personeli, üniversite öğrencileri, medya temsilcileri ve benzeri gruplar için kurslar düzenler.
Daha önceki süreçlerde Alman ve Hollanda Kızıl Haçlarının desteğiyle sağlanan kaynak yaratma aktiviteleri ile yetimhanelere destek olan Bulgar Kızıl Haçı, iyi çalışan bir halkla ilişkiler biriminin katkısıyla önemli bir medya desteğini de sağlamış durumdadır. Bulgar Kızıl Haçı, Balkan Kızıl Haç grubu, Amerikan, Avusturya, İngiliz, Çek, Alman, İtalyan, Hollanda ve İsviçre Kızıl Haç ekipleriyle aktif olarak işbirliği içinde çalışmaktadır. Aynı şekilde UNHCR ile birlikte de mülteci destek alanında ortak çalışmalar yapmaktadır.
AKUT ile karşılaştırmak gerekirse, maaşlı kadrolarının genişliği, maddi kaynaklarının gücü ve uluslararası kızıl haç ile organik bağı sayesinde çok daha profesyonelce örgütlenmiş ve çok daha büyük ölçekli bir sivil toplum örgütü olduklarını söyleyebiliriz. Aynı zamanda çok geniş bir alanda çalışmalarını sürdüren Bulgar Kızıl Haçı, dünyadaki diğer örnekleri benzeri çok boyutlu bir misyon çerçevesinde örgütlenmiş ve ülke içinde pek çok konuda aktif ve yol gösterici bir rol üstlenmiş durumdadır. Türkiye’de Bulgar Kızıl Haçı’nın işlevlerini, ancak çok sayıda ve çok değişik kurumların bir araya gelerek gerçekleştirdiği söylenebilir.
