AKUT YÖNETİM KURULU BAŞKANI NASUH MAHRUKİ

Ali Nasuh MAHRUKİ, 21 Mayıs 1968’de İstanbul’da doğdu, ilk ve orta öğrenimini Şişli Terakki Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1992 yılında Bilkent Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden, 2004 yılında Milli Güvenlik Akademisi’nden mezun oldu. Profesyonel sporcu, yazar ve fotoğrafçı olan Mahruki dağcılık, mağaracılık, yamaç paraşütü, aletli dalış, motor sporları, yelken ve bisiklet sporları yapmaktadır.

Sovyet Asya’nın 7000 metreden yüksek beş tırmanışını da tamamlayarak, Rusya Dağcılık Federasyonu tarafından KAR LEOPARI unvanı verilen Mahruki, Everest Dağı’na tırmanan ilk Türk ve dünyadaki ilk müslüman dağcı ve YEDİ ZİRVELER projesini tamamlayan dünyanın en genç dağcısı oldu. 8000 metreden yüksek Cho Oyu, Lhotse ve K2 dağlarına oksijen desteksiz olarak tırmandı. 15 yıl aradan sonra Everest Dağı’na bir kez daha tırmandı. Türkiye, İran, Pakistan, Hindistan, Nepal, Sıkkım, Tibet, Bhutan ve Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde motosiklet seyahatleri yaptı.

Liderlik, takım çalışması, kişisel gelişim, kendini tanıma, hedef odalılık, kararlılık, disiplin, risk yönetimi gibi konularda motivasyon konuşmaları ve seminerler düzenlemektedir ve Bahçeşehir Üniversitesi’nde “Takım Çalışması ve Liderlik” dersi vermiştir. Çeşitli gazete ve dergilerde köşe yazarlığı yapmıştır ve çeşitli televizyon kanallarında belgesel programları hazırlamıştır.

Arama Kurtarma Derneği – AKUT kurucu üyesi ve başkanı, Ulusal Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Derneği – UGSAD, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi, Sualtı Araştırmaları Derneği – SAD, Gezginler Kulübü üyesi ve Ortak İdealler Derneği kurucu üyesidir.

Eserleri: Bir Dağcının Güncesi – Everest’te ilk Türk – Bir Hayalin Peşinde – Asya yolları, Himalayalar ve Ötesi – Yeryüzü Güncesi – Vatan Lafla Değil Eylemle Sevilir, Kendi Everest’inize Tırmanın.

www.nasuhmahruki.com

* Dağcılıkla 1988 yılında Bilkent Üniversitesinde başladınız. Peki, neden Dağcılık?

Çocukluğumdan itibaren doğaya ve hayvanlara düşkün bir yapıya sahiptim ve onlarla her zaman rahat iletişim kurdum. Üniversiteye başladığımda tanıştığım dağcılık sporuyla birlikte doğada spor fikriyle tanıştım ve ilk andan itibaren hem yetenekli olduğumu fark ettim hem de çok keyif aldım. Üniversitede yeni kurulmakta olan dağcılık kulübünde en temel teorik ve pratik eğitimlerle başlayarak kendimi geliştirdim. Dağcılığın yanı sıra mağaracılık, aletli dalış, yamaç paraşütü gibi çeşitli doğa sporlarını da öğrendim ve büyük bir heyecan ve zevkle bu sporları yaptım. Dağcılık hayatım aslında denemeyle başladı, dağcılık kulübü kuruluyor yazılı basit bir duvar ilanının peşinden gitmeye karar vererek bir anlamda hayatımı değiştirmiş oldum. O yüzden üniversitelerdeki genç arkadaşlarıma mutlaka kulüp ve topluluk faaliyetlerine katılmalarını ve ilgilerini çekeceklerini düşündükleri alanları denemelerini öneriyorum.

* AKUT’un kurucularındansınız. Türkiye AKUT’u 1999 depreminde tanıdı. AKUT nasıl kuruldu?

AKUT’u biz 1994 yılında Bolkar dağlarında yaşanan çok üzücü bir olay sonrası kurmaya karar verdik. Yıldız Teknik Üniversitesinden 5 dağcı Bolkar dağlarında Medetsiz Dağı’nda bir kaza geçiriyorlar. Üçü bir şekilde dönüyor ama ikisinden haber alınamıyor. Bu haber üzerine o günlerde yetkin ve donanımlı çok sayıda dağcı bu çocuklar için bölgeye gittik. O zamanlar Türkiye’de böyle bir arama kurtarma takımı olmadığı için, bu tür bir kaza durumunda haberi alan dağcılardan uygun olanlar hemen evine gider, malzemelerini toplar ve ivedi bir şekilde bölgeye gider ve orada bir araya gelen dağcılarla birlikte doğaçlama bir şekilde gerekli arama-kurtarma çalışması yapılırdı. Bu olayda da öyle oldu, neredeyse 100 dağcı iki grup halinde 14 gün, dağların altını üstüne getirerek çocukları aradığımız halde bulamadık. Çoğumuz çok iyi dağcılardık ama arama ve kurtarma başka bir disiplinmiş. Bu acı olaydan sonra, dağlarda ve doğada oluşabilecek bu tür kazalara karşı bugünden örgütlenmeye, hazırlanmaya karar verdik. 1995 yılı araştırma ve öğrenme çalışmalarıyla geçerken, Türkiye’nin ciddi bir doğal afet tarihi olduğunu ve bu konuda önemli eksikleri olduğunu öğrendik.

Böylece, madem gönüllülükle çalışacak bir arama kurtarma ekibi kuruyoruz bunu neden sadece çok sevdiğimiz dağ ve doğayla sınırlandıralım ki diye düşündük ve ihtiyaç halinde deprem, sel gibi doğal afetlerde de gideriz devletimize, milletimize hizmet ederiz dedik. Bu düşünceyle, AKUT’un çalışma alanına dağ ve doğa sporlarında meydana gelebilecek kazalarla birlikte deprem, sel gibi doğal afetleri ve büyük kazaları da ekledik. İlk günden itibaren de bu şekilde çalışıyoruz.

* Marmara depremi başta olmak üzere birçok afette görev aldınız. Hayat kurtarmak nasıl bir duygu?

Hayat kurtarmayı herhangi başka bir şeyle karşılaştırmak mümkün değil. Çünkü yaşama şansı bitmiş ve artık onun için bundan sonrası olmayan birine, içinde bulunduğu ölümcül durumdan çekip alarak yeni bir hayat armağan ediyorsunuz. Dünyevi başka hiçbir şeyle kıyaslanabilecek bir duygu değil bu. Sadece kurtardığımız insanlar da değil bizim hayat içinde kesiştiğimiz, hayatına dokunduğumuz insanlar. Kurtardığımız insanların ailesi, çoluğu çocuğu, eşi, annesi, babası, dostları, sevdikleri de var. Bir kişiyi kurtarıyorsunuz ama yakınlarını da bir ömür boyu sürecek travmadan kurtarıyorsunuz. O nedenle hiçbir şeye benzemeyen çok özel ve bambaşka bir duygu.

* AKUT ve dağcılık faaliyetlerinizin yanında yazar ve fotoğrafçılık kimliğinizde ön planda. Fotoğrafçılığa nasıl başladınız?

Fotoğrafçılığa, dağcılığa başladıktan 1 yıl sonra başladım. Çünkü şunu fark ettim. Hafta sonları her öğrenci üniversitede kendine göre bir şeyler yaparken, biz de sürekli dağa, doğaya çıkıyorduk. Dalışa, tırmanışa, mağaraya ve kamplara gidiyorduk. Döndüğüm zaman da okulda, yurtta arkadaşlarıma anlatıyordum. Bir süre sonra ‘ben hakikaten çok güzel şeyler görüyorum – yaşıyorum’ dedim kendime. Bu anları belgelemek, fotoğraflamak ve daha güzel paylaşmak düşüncesiyle bir fotoğraf makinesi aldım. Aynı şekilde ilk andan itibaren çok keyif almaya başladım fotoğraf çekmekten ve dia gösterileriyle bunları paylaşmaktan. Herhangi bir eğitim almadım ama fotoğrafçılıkla ilgili çok kitap okudum, kendi kendime çeke çeke öğrendim, profesyonel fotoğrafçı oldum.

* HADAK kulübü bünyesinde kurulan ve eğitimlerine devam eden arama-kurtarma ekibimize ne gibi tavsiyeleriniz olacak?

Arama kurtarma konusunda öncelikle ekibi kuracağınız ve ulaşmayı düşündüğünüz bölgedeki yerel ihtiyaçları tespit etmenizi öneririm. Biz de AKUT’ta böyle çalışıyoruz. Ekiplerimiz kendi bulundukları yerel bölgelerdeki fiziksel ihtiyaçları ve coğrafi şartları tespit ediyorlar ve eğitim, lojistik, planlama gibi arama ve kurtarma çalışmalarına bizi hazırlayacak tüm konuları da bu gerçek ihtiyaçlara göre oluşturmaya çalışıyoruz. Mesela Antalya ekibi yaz aylarında çok yoğun çalışıyor. Antalya milyonlarca yerli ve yabancı turist çekiyor, bunların içinden bir kısmı yamaç paraşütü, yürüyüş, tırmanış gibi doğada yapılan etkinliklere katılılıyorlar, haliyle zaman zaman da kazalar yaşıyorlar. Antalya ekibimiz genelde bu tür olaylarda çalışıyor. Marmaris ve Bodrum ekiplerimiz orman yangınlarında ve yine doğada meydana gelen kazalarda çalışıyorlar. Bingöl ekibimiz, kış aylarında kapalı köy yolları nedeniyle kar motosikletiyle köylerden kente, hasta nakillerinde yoğun olarak çalışıyorlar. Rize ekibimiz, bölgedeki trafik kazalarında çok çalışıyor. İstanbul ve Kocaeli ekiplerimiz deprem arama kurtarma konusunda kendini çok iyi geliştirmiş durumda. Yani bulunduğunuz bölgedeki eksikliklere ve ihtiyaçlara göre organize olmalısınız. Öncelikle Kayseri ve çevresinde geçmişte en fazla ne tür olaylar olmuş, kaza istatistiklerine bakın. Ne tür kazalar, afetler meydana gelmiş, onlara göre lojistiğinizi ve eğitiminizi hazırlayın. Öncelikle Erciyes Dağı için bir dağ kurtarma ekibi şart. Bizimde Kayseri’de bir ekibimiz mevcut zaten. Erciyes Dağı ve o bölgedeki olaylara müdahale ediyorlar. Bunun haricinde daha detaylı baktığınız zaman Kayseri ve çevresinde başa gelen başka olaylarda ortaya çıkacaktır. Bunları tespit edip onlara yönelik çözüm üretebilecek çerçevede bir araya gelmeniz gerekir. Planlamanızı, antrenmanlarınızı, araçlarınızı ona göre tasarlamanız en doğrusu olur.

* HADAK kulübümüz tarafından bu yıl 17.si gerçekleştirilecek olan Sütdonduran kamp faaliyeti hakkında neler düşünüyorsunuz?

Keşke zamanım olsa da ben de katılabilsem ancak yoğun bir programım var ve ne yazık ki pek kolay olmuyor artık bu tür buluşmalara katılmam.

Bu tür dağcıları ve doğa severleri doğada bir araya getiren aktiviteleri çok takdir ediyorum. Özellikle dağcılıkla ilgili problemlerin konuşulabilmesi için insanların bir araya gelmesi, birbirini tanıması, iletişim kurması çok önemli. Bu tür çeşitli bölgelerden dağcıların da davet edildiği geniş katılımlı etkinlikleri çok önemsiyorum. Ne yazık ki bizim camiamızın büyük problemleri var. Hiç biri çözümsüz değil ama insanlar bir araya gelip üzerinde konuşup tartışamadığı için pek bir yol kat edemiyoruz. İnsanları dağda, doğada bir araya getiren bu tür aktivitelerle birbirimizi daha yakından tanısak çok rahatlıkla aynı fikirlerde olabileceğimiz ortaya çıkıyor. O nedenle bu tür sosyal buluşmaları çok önemsiyorum.

* Söyleşimizin sonunda dağcılıkla ilgili olarak gençlere ne gibi tavsiyeleriniz olacak?

Dağcılıkta ilgili olarak ilk akılda kalması gereken kural, dağcılığın riskli ve tehlikeli bir spor olduğudur. Bu sporu yaparken insanlar yaralanabilirler, sakatlanabilirler hatta daha kötüsü de olabilir. Ancak iyi bir eğitim alırlarsa, kendilerini ve yeteneklerini adım adım geliştirerek devam ederlerse, dağcılığın pek çoğu kanla yazılmış kurallarını iyi öğrenirlerse, bir de doğanın ve dağların koyduğu kurallara saygı duyarak dağcılık yaparlarsa, olağanüstü bir kişisel gelişim ve kişisel büyüme fırsatını da beraberinde yakalayacaklardır. Dağcılık sporunun kişiye kazandırdığı disiplin ve içsel değerler, hem fizik olarak hem ruh olarak hem de duygu olarak sıra dışı bir gelişim sağlayacaktır. Bu gelişimden hayatlarının diğer alanlarında da çok faydalanacaklardır. O nedenle dağcılığa ilgisi olan arkadaşlara kesinlikle kendilerine bu fırsatı vermelerini ve denemelerini öneririm. Ama mutlaka güvenilir ekiplerle, tecrübeli ve uzun yıllar dağcılık yapan, dağcılık eğitimi verme konusunda donanımlı kişilerin ve kulüplerin nezaretinde başlamalarını öneririm. Eğer keyif alır ve devam ederlerse de kişiliklerine başka hiçbir şeyin kazandıramayacağı kadar çok şey kazandırırlar. Dağcılık tüm fiziksel ve psikolojik zorluklarının yanında sonuçta bir tecrübe sporudur, ne kadar çok ve ne kadar farklı koşullarda dağlara giderlerse o kadar iyi dağcı olurlar.

AKUT Başkanı, Kar Leoparı, yüksek irtifa dağcısı, dalgıç, fotoğrafçı, yazar… Kimden bahsettiğimi biliyorsunuz pek tabii ve bu sıfatlarını daha çok uzatabileceğimi de: Nasuh Mahruki. Deneyimlerini paylaşmak için şimdiye dek beş kitap yazan ve altıncı kitabı da yolda olan Mahruki… “Kendinizi ve yaşamı bilmek için önce tanımalısınız, tanımak içinse dağlara tırmanmalısınız, denizlere dalmalısınız, yükseklerden uçmalısınız, ruhsal ve bedensel limitlerinizi öğrenmeye çalışmalısınız, riske girmelisiniz, ya da en kolayı gezmelisiniz” diyor.

“Bence ilk fırsatta toplayın çantanızı ve olabildiğince uzaklara gidin, ilk anda çok zor gibi görünse de ilk adımı attıktan sonrası çok kolay gelir. Dışarıda olağanüstü güzel bir dünya var, kendinize bu şansı verin, sonuçlarına inanamayacaksınız” diyen Nasuh Mahruki ile gezgin olmak üzerine söyleştik.

Öncelikle siz kendinizi nasıl tanımlıyorsunuz? Dağcı, gezgin, AKUT Başkanı, yazar, fotoğrafçı… Bu ayırımı yapmayı pek tercih etmiyorum aslında. Çocukluğumdan beri kendi yaşamımı çok boyutlu ve renkli bir yaşam kurgulamayı istemiştim: Birçok ilgi alanım olsun, farklı alanlarda kendimi geliştireyim, biraz onda biraz bunda kendimi ifade edeyim istemiştim. Everest, K2 gibi üst düzey başarılı tırmanışlar yaptığım, Kar Leoparı gibi bir sıfat aldığım için dağcılık çok ön plana çıktı.

Bu saydığımız şeylerden biri bile biz fanilere için çok zor gelirken, siz hepsini aynı bedende gerçekleştiriyorsunuz…İnsanlar genellikle bir ana disiplinde iyi işler yapıyorlar. Birkaç farklı disiplinde iyi işler yapınca şaşırıyor herkes ve o yüzden tanımlamak da zor oluyor. Ben size sivil toplum gönüllüsüyüm, dağcıyım, fotoğrafçıyım, yazarım, yelkenciyim, liderlik ve takım çalışması üzerine dersler veriyorum deyip atamıyorum. Çünkü bunların hepsini hayatımda merkezde tutuyorum. Merkez kayıyor zaman zaman. Hangisiyle ilgili önemli bir proje varsa, o dönem o merkezde kalıyor.

Peki bu durum bir bölünmüşlük hissi yaratmıyor mu sizde? Hayır. Çünkü hayatımı çok kuvvetli değerler kültürü üzerine inşa ettim. Düzgün, erdemli, sorumluluk duygusu gelişmiş bir insan olmak, sağduyulu davranmak gibi… Her ne yaparsam yapayım hepsini bu temel değerler üzerine inşa ettiğim için hiç böyle bir sorun yaşamadım.

“Hep net hedeflerim oldu”

Çok klişe belki ama sormadan edemeyeceğim: Herkesten farklı olarak sizi bunları yapamaya iten şey nedir? Ben herkesten farklı olduğumu düşünmüyorum açıkçası. Ben de kendi yetenekleri çerçevesinde kendimi ifade etmeye çalışan bir insanım. En iyi olduğum alan neyse, kendimi en çok hangi konuda başarılı, mutlu, tatmin olmuş hissedeceksem kaynaklarımı oraya aktardım. Farkım ve avantajım konusunda şunu söylemek daha doğru olur: Yeteneklerimi çok erken yaşta keşfettim. Yüksek irtifa dağcılığında ve bu tür sporlarda başarılı olabileceğimin öngörüsünü 20 yaşında edinmiştim. Üniversiteyi bitirir bitirmez hayatımı kurgularken, bu öngörü, farkındalık üzerine inşa ettim hayatımı. O yüzden şansım yüksek oldu. Bir de kaynaklarımı ve zamanımı boşa harcamadan hedef odaklı çalıştım. Hep net hedeflerim oldu.

Bir sıfatınız da gezgin. Gezgin olmak nedir? Yaşadığınız dünyayı tanımak için, evinizden, yaşadığınız ortamdan, kendi güvenlik alanınızdan çıkıp yollara düşmek. Gezgin olmak merak duygusuyla tetiklenen bir şey: Uzaklarda nasıl yaşıyorlar, kültürleri nasıl, hayatlarını nasıl kurgulamışlar diye merak etmek gerekiyor. Ama bunları sadece kitaplardan, televizyondan, internetten değil, birebir deneyimleyerek, yaşayarak öğrenmeyi de istemek gerekiyor. Gezi kültürünün insanın kendini geliştirme konusunda çok önemli bir yeri olduğunu düşünüyorum. Çok eski bir laftır: Çok gezen mi bilir çok okuyan mı? Gezmek insanların hayatında hep çok önemli bir yer işgal etmiş. Bunu yapabilmek için de kendi güvenlik alanınızın dışına çıkmayı göze almanız lazım.

Prens Andrew Şili’de

Bir yazınızda “Gençliğinde büyük gezi tecrübesi olanların, yaşamlarını verimli ve sağlıklı kurguladıklarını gördüm” diyorsunuz… Biliyorsunuz; ilerde kral olacak olan, titizlikle korunan, özenle yetiştirilen İngiltere prensi Andrew’u 19 yaşındayken, Şili’ye gönderdiler. Buradan bir çalışma kampında çalıştı. Başka bir ülkede, başka bir coğrafyada, kraliyet ailesinin güvenlik alanı dışında, kendi sorumluluğunu kendisi taşıyacak şekilde… Bu ciddi bir vizyon kazandırıyor, çocuğa, gence. Ve batı kültürü bunu çok yapıyor.

Benim de böyle bir şansım oldu: Ben de 19 yaşındayken Norveç’e gittim. Zihinsel engellilerin bakıldığı bir çalışma kampına katıldım. Ondan sonra dünya görüşüm değişti. Çünkü böyle bir tecrübeden sonra dünyayı tanıyorsunuz, başka insanların, yaşam şekillerinin, kültürlerin varlığını öğreniyorsunuz. Tüm bu deneyimlerden sonra kendinizi daha sağlıklı konumlandırabiliyorsunuz. O zaman sizin yaşadığınız mahallenin kurallarının evrensel olmadığını görüyorsunuz. Dünya vatandaşı, ama yaşadığınız toplumunda bir bireyi olarak daha sağlıklı pozisyonunuzu tanımlayabiliyorsunuz.

Kendi yeteneklerinizi erken yaşta keşfetmenin dışında, bir de kendinizi geliştirmek konusunda tutkunuz olması lazım. Kendinizi geliştirmek için okuyorsunuz, düşünüyorsunuz, tartışıyorsunuz. Tüm bunlar insana bambaşka bir açılım getiriyor, kendinizle ilgili bir farkındalık, yaşamı, dengeleri, dünyayı daha iyi tanıma fırsatı veriyor. Düşünsenize hiç evinden çıkmadan Afrika’nın bir köyünde yaşayan bir adam için dünya o kadardır. Ama aynısı bizim için de geçerli. Bugün İstanbul’da aynı gazeteleri okuyan, televizyonları seyreden, aynı kafelere giden bir genç grubu düşünün onların dünya görüşü o kadar olur. Bizim kendi çabalarımızla etrafımızdaki dünyayı açmamız, genişletmemiz ve vizyonumuzu geliştirmemiz lazım.

Seyahat isteği bastırılamayınca

Nasıl geziyorsunuz? Motosiklet, bisiklet, gibi araçları kullandığınızı biliyoruz. Konforlu yolculuklar değil sizinkiler…

O kadar çok araç kullandım ki; bisiklet, motosiklet, yelkenli… 20 yaşındayken, Ağrı, Doğubeyazıt, Tatvan, Muş, Bitlis, yani ülkenin doğusunu otostopla gezmiştim.

Gitmeyi hedeflediğiniz yerlere gitmeden önce rotanız belli oluyor mu yoksa yol beni nereye götürürse diye mi çıkıyorsunuz yola? Genelde bir ana eksen belli oluyor. Mesela Kuzey Hindistan’a gideceksem hangi rotayı izleyeceğim, hangi şehirlerden geçeceğim belli oluyor. Onun içinde serbest bırakıyorum kendimi. Çünkü bir insanla tanışıyorsunuz ve o yerde daha uzun kalabiliyorsunuz. Ya da bir yerde daha uzun kalmayı planlıyorsunuz, bir festival haberi alıyor ve o tarafa doğru yola çıkıyorsunuz. Ana ekseni kurgularım, detayları akışa bırakırım.

Yalnız gezmeyi mi tercih ediyorsunuz? Aslında hiç öyle bir tercihim yok. Bahsettiğim gibi Türkiye’nin doğusunu otostopla gezerken tek başımaydım. Çanakkale, Biga Yarımadası’nı üç arkadaş bisikletle gezmiştik. Motosikletle İstanbul’dan kız arkadaşımla birlikte Sıkkım’a kadar gittik. Sonra o uçakla döndü ben yalnız döndüm. Tibet’e motosikletle 5 kişi gittik. Yani hiç öyle bir tercihim yok. Nasıl projelenir, nasıl gelişirse öyle gidiyorum. Her türlüsünü de çok seviyorum.

Yalnızca gitmek için gittiğiniz oldu mu? Zaman zaman seyahate çıkmak ve dolaşmak isteği insanın içine doğuyor ve bunu bastıramaz hale gelince de daha önceden plan yaptığım ya da görmeyi istediğim bir yeri gündeme alıp oraya doğru yola çıkıveriyorum. Aslında çıkışım ve sonrası plansız gibi görünüyor olabilir ama daha önceden düşündüğüm, arzuladığım bir yer olduğu için bir hedef ve amaç oluyor gitmelerimde. Tamamen amaçsız olarak yola çıkma benim için pek mümkün değil.

İnsanın en büyük özelliği paylaşması

Gezmek ve yazmak… Anlatarak yaşadıklarınızı daha mı var kılıyorsunuz? Paylaşmak çok önemli. Dünyada pek çok insana nasip olmayacak şeyler yaptım ben. Dağcılıkda, motosiklet seyahatlerimde, arama kurtarmanın değişik alanlarında… Ve bunları ancak paylaşırsam, başkalarına aktarırsam o döngünün tamamlanacağına inanıyorum. Yoksa bir tek ben yaşarım kimsenin de haberi olmaz. Ama insanın en büyük özelliği yaşadıklarının paylaşması ve kendinden sonrakilerin bir adım önceden başlamasının sağlamasıdır. Mesela ben yüksek irtifa dağcılığına başladığım zaman Türkiye’de bunu sorabileceğim kimse yoktu. Ben Everest’e çıkarken kimse 8000 metreyi hayal bile edilemiyordu. Kimseden bir şey öğrenemeden gidip, kendimi o bilinmezliğin ortasına attım. Ama benden sonrakiler daha rahat olsun diye hep yazdım. Hatta Everest’e gidenler benim kitabımı okudular, onlar için başvuracakları bir kaynak oldu. Motosiklet seyahatinden sonra Asya Yolları kitabını yazdım ve birçok kişi daha motosikletle aynı rotayı takip ederek gezdi. Bunları bana anlattıkları zaman çok hoşuma gidiyor, o zaman yapmaya çalıştıklarım amacına ulaşmış diye düşünüyorum.

Alaska güzel, Hindistan renkli

Dünya üzerinde nereleri gördünüz? 60 civarı ülkeye gittim. Yedi kıtayı da gördüğümü söyleyebilirim. Ama gezmediği çok yer var daha.

Sizi en çok etkileyen ülkeler hangileri? Coğrafya olarak Alaska çok güzel bir ülke. Kültür, renk, doku, karmaşıklık açısından Hindistan’dan çok etkilendim. Avustralya’yı çok sevdim. İnsanları da çok enteresan. Geri kalandan çok uzakta oldukları için çok başka, kendilerine özgü bir kültür kurmuşlar. Çok sevdiğim yerler var dünyada; ama Türkiye’den başka hiçbir yerde yaşamayı düşünmüyorum.

Siz nasıl tatil yaparsınız peki? Çok uzun yıllar tatil gibi bir kavram hayatımda olmadı. Tüm boş vakitlerimde doğa sporları ile iç içeydim; bir ekspedisyon, bir motosiklet seyahati, bir dalış planlamış oluyordum. Neredeyse hiç otele gitmişliğim, beş yıldızlı bir otelde kafa dinleyeyim demişliğim yoktur. Son zamanlarda Finike’de bir ev aldık, çok da sevdik. Şimdi tüm boş vakitlerimde oraya kaçıyorum.

Bundan sonra sırada neler var? Projeler, planlar? Şu anda bir yeni kitap üzerinde çalışıyorum. 6. kitabım Haziran’da çıkacak. AKUT’a bir dönem çok saldırı yapıldı biliyorsunuz. O dönemi anlatan, kafalardaki tüm sorulara yanıt veren bir kitap hazırlıyorum. Motosikletle uzun seyahatler var kafamda. Bir fırsat yaratıp onları gerçekleştirmek istiyorum. Evereste’e bir kez daha oksijen desteği almadan tırmanacağım. Bir de yelkenliyle dünya seyahati planım var, bunu yapmayı çok istiyorum. ama biraz pahalı bir proje.

Duygu Merzifonluoğlu’nun Everest’e tırmanan ilk ve tek Türk olma ünvanına sahip, 28 yaşında Yedi Zirveler’i tamamlamış dünyadaki 44. kişi ve aynı zamanda en genç dağcı olan Nasuh Mahruki ile kendisine “kar leoparı” ünvanının nasıl verildiği, Everest’in ikinci büyük zirvesi K2’ye tırmanış serüveni, bugüne kadar yayımlanmış kitapları ve bundan sonraki projeleri, başkanı olduğu Akut’un sahip olduğu başarılı profili nasıl yarattıkları, liderlik ve takım çalışması konularındaki eğitimleri üzerine yaptığı söyleşinin;

İlk bölümü

http://www.vergitv.com/detail.aspx?Id=1315

İkinci Bölümü

http://www.vergitv.com/detail.aspx?Id=1314

Bir şeyler hissediyorsun, görüyorsun ama o gördüklerin gerçek değil ve sen bunun farkında değilsin. Yani gördüğünün son derece gerçek olduğun zannediyorsun ve halüsinasyon içerisinde yaşıyorsun. Güvenli olabilmek için algılarının ve melekelerinin en üst düzeyde açık olması gereken tehlikeli bir yerdesin ve bu zihinsel yanılsamalarla kendini başka bir yerde olduğunu farz ederek hareket ediyorsun.

K2’den inerken halüsinasyon gördüğünüzü söylüyorsunuz. Bunlar nasıl halüsinasyonlardı ve bu durumu diğer tırmanışlarda da yaşadınız mı?

Halüsinasyon çok enteresan bir mekanizmadır. Normal şartlarda ve normal yaşamda böyle bir şey yoktur. Lakin yüksek irtifa dağcılığında var. Oksijen oranının düşük olması nedeniyle dağcılarda aşırı efor harcamaya bağlı olarak bir takım mental bozulmalara yol açabiliyor. Dağcı gerçeklikle hayal arasında bir yerde kalır. Bir şeyler hissediyorsun, görüyorsun ama o gördüklerin gerçek değil ve sen bunun farkında değilsin. Yani gördüğünün son derece gerçek olduğun zannediyorsun ve halüsinasyon içerisinde yaşıyorsun. Güvenli olabilmek için algılarının ve melekelerinin en üst düzeyde açık olması gereken tehlikeli bir yerdesin ve bu zihinsel yanılsamalarla kendini başka bir yerde olduğunu farz ederek hareket ediyorsun. Benim başıma gelen halüsinasyonlar her seferinde beni güvenli ortamda tutacak şekildeydi. 1998’deki tırmanışım Lhotse’de dönüş yolunda başıma geldi. Kafamda inmem gerektiğini biliyorum. Ama nereye indiğimin farkında değilim. Kendimi başka bir yerde zannediyordum. Hemen ileride bir yerde bir kulübe ve limonata var. “Ha gayret oraya gidince bu limonatayı içeceksin” gibi bir hayal vardı kafamda. Normalde ne orda öyle bir kulübe ne limonata var. Tek şey inmem lazım ve oraya gidebilirsem kurtulacağım.

K2’de benzer bir şey yaşamışsınız sanırım.

K2’de de hareket edemez hale geldim. Vücudumun bütün enerjisi gitti ve kendimden geçtim. Dik bir buzuldayım ve yamaçta durabileceğim yer de yok. Ya bir yere bağlı olmam gerekiyordu ya da sürekli hareket halinde olmalıydım. İşte ben tam bu yerde hareket edecek enerjim bitti. Kazmayı yamaca saplayıp onun üzerine yattım ve o halde bir gece geçirdim. Oradaki halüsinasyon ise şuydu, “Şimdi birileri gelecek, İstanbul’dan arkadaşlarım yanıma geliyor. Bana sıcak çorba, çay gibi şeyler getiriyorlar.” Kısacası benim halüsinasyonlarım beni hayatta tutmaya yönelik halüsinasyonlardı. O yönden şanslıydım diyebilirim.

 

Dikey Limit, Kuzey Yamacı gibi filmler mevcut. Tırmanırken bu filmlerin sahnesi gözünüzün önüne geldiği oluyor mu? Mesela ben yüzerken Jaws filmleri aklıma geliyor ve bu de beni tedirgin ediyor.

(Gülüyor) Ben de böyle bir şey olmuyor da tırmanışlarla ilgili filmleri seyrederken kendi yaptığım tırmanışlar akılama geliyor. Bir de neyin olup neyin olamayacağını bildiğim için abartılı sahneleri ayırabiliyorum.

 

Özellikle de Kuzey Yamacı filmi fazlasıyla etkileyiciydi.

Evet evet.

 

Her bir tırmanışınız film tadında. Bu tırmanışlarınızın filme aktarılmasını ister misiniz?

Aslında ben Everest’in de,  K2’nin de tırmanışını belgesel yaptım. Bir sürü fotoğraf sergisi açtım.

 

Başka bir yönetmen tarafından çekilmesini ister misiniz?

Tabii neden olmasın.

 

Motosikletle çok uzaklara yolculuklar yapıyorsunuz. Nerelere gittiniz ve zor olmuyor mu?

Nereye gidip ve ne kadar kalacağımıza karar veriyoruz ve yola çıkıyoruz. Buna karar verdikten sonra gerisi kolay. Yanımızda hangi malzemeleri götüreceğimizi ve bir tane yeni baskı rehber kitabı alıyoruz. Aslında en önemli ayrıntı bu bence, yeni baskı olacak. Dünyada 25 senedir var rehber kitaplar. Hangi ülkeye gitmek istiyorsan rehber kitapları var. Ne yenir, ne içilir, tarihi, doğası vs her şeyi yazar. İstanbul’dan Katmandu’ya gidip geldim. 4 ay süren bir yolculuktu ve 21 bin kilometre yol kat ettim. Nepal, Hindistan, Pakistan, Tibet, Bhutan, Sıkkım gibi ülkelere motosiklet seyahatleri yaptım. Çok da keyif alıyorum. Zaten şehirde de ulaşım için motosikleti tercih ediyorum. İstanbul için en ideali scooter bence.

 

Sizin Gölcük’te yaşadığınız bir kurtarma yazınızı okudum ve çok etkilendim. 14-15 yaşlarındaki bir çocuğu sıkıştığı yerden çıkarabilmek için çabanızı, 6 gün boyunca 5 saat uyuduğunuzu ve o anların sizi çok fazla etkilediğini söylüyorsunuz.

Ben aslında o günleri ve depremle ilgili anılarımı hatırlamak istemiyorum. Zaten hiç de hatırlamıyorum, aklıma getirmiyorum. Hepimizin hazırlıksız yakalandığı, gerçekten çok zor bir dönemdi ve çok ağır bir süreçti. Zaten 17 Ağustos depremiyle ilgili sadece bir tane makale yazdım. O da bu bahsettiğin yazı. O deprem, orada yaşadıklarımız, o imkansız mücadele, o korkunç çaresizliğin içerisinde birilerine çare, umut olmaya aç, susuz, uykusuz günlerce çabalamamız hepimizi çok sarstı, çok hırpaladı. Ama o enkazların altından kurtardığımız, ölümün elinden çekip aldığımız 220 can her şeye ama her şeye değerdi.

 

Bir yaşam kurtarırken neler yaşıyorsunuz?

Ben bu hayatta çok zor ve değerli işler başardım. Dünyanın en zor, en tehlikeli dağlarından bazılarına tırmandım, Birçok ilk tırmanışlar yaptım, bazıları henüz Türkiye’den hala tekrarlanmadı, motosikletimle uzak ülkelere gittim, on binlerce kilometre yol yaptım, çeşitli vesilelerle 80 kadar ülke görme şansım oldu, 7 kıtaya da gittim, ülkemi uluslararası rekabetin değişik alanlarında en iyi şekilde temsil etmeye çalıştım ama bunların hiç birini bir tane hayat kurtarmayla karşılaştırmamam. Hepsini üst üste koysanız da karşılaştıramazsınız. Çünkü milyarlar kere milyarlar koysanız da yine de bitmiş bir hayatı geri çeviremezsiniz. Eğer birisine bir fayda sağlamak istiyorsak bunu yaşarken yapacağız. Ölümden sonra çok geç. Ölüm son nokta ve ondan sonra müdahale etme gücümüz yok. Bu nedenle arama kurtarmada başarılı olabilmek ve bir canı daha ölümün elinden çekip alabilmek için, bazen çok zor ve çok tehlikeli şartlar altında kendimizi parçalarcasına mücadele ediyoruz ve ölümden hızlı davranmaya çalışıyoruz.

 

Bir hayatı kurtarırken kendi canınızı tehlikeye atıyorsunuz…

Hayatın olduğu bir yerde ölüm de vardır, bunun farkındayım. Kendi adıma ölümü de yaşam gibi doğal kabul ediyorum. Ama genç ölümler, zamansız ölümler ve aslında engellenebilecek ölümler içimi çok acıtıyor. Giden bu güzel yaşamdan geri kalıyor ve aslında yapabileceği, yaşayabileceği sonsuz bir potansiyeli yitiriyor. Ölen kişinin dünyayla bağı kopuyor, buradaki tüm hesabı, eksiğiyle fazlasıyla sona eriyor. Yine de ölümden sonra buradan daha anlamlı ve değerli, daha başka bir yerde yeni bir hayatın başladığına inanıyorum. Onun için dünyanın artık bir anlamı kalmıyor. Ama yakınları burada, kaybettiklerinin tarifsiz acılarıyla başbaşa kalıyorlar. Hele bir evlat, anne-baba, eş, bir dost kaybetmek çok acı bir şey. Allah kimsenin başına vermesin. Bu acılar bir ömür boyu süren travmalar bırakıyor geride kalanlarda. Bizler kurtardığımız hayatlarla, aslında sadece kurtardığımız insanların hayatına değil, kurtardığımız insanların ailelerinin, sevdiklerinin, yakınlarının, dostlarının da hayatlarına dokunuyoruz ve ben sürecin bu tarafını da çok değerli buluyorum. Pek çoğumuz gibi ben de bu hayatta çok zamansız ve çok erken ölümlerle çok sevdiğim dostlarımı kaybettim ve onlarsız olmanın, hayatımın geri kalanında, çok keyif aldığım paylaşımlarımızın artık olmamasının ne kadar hüzünlü ve ne kadar çaresiz bir durum olduğunu hala içimde hissediyorum. O yüzden bizim motivasyonumuz hem hayatını kurtardığımız insanlar hem de hayatını kurtardığımız insanların dostları, sevdikleridir. Onlara sevdiklerini geri veriyoruz ve bir ömür boyu sürecek acılardan kurtarıyoruz. Bu duyguyu hiçbir şeyle kıyaslayamam…

 

“Sırt çantamı taşıyabildiğim sürece tırmanmaktan vazgeçmeyeceğim”

Sizi en çok zorlayan tırmanış hangisiydi?

K2 Dağı tırmanışı

 

Bu dağda sizi zorlayan neydi?

Dikey Limit filmini gördün mü?

 

Evet gördüm.

İşte oradaki hikâye K2’de geçiyor. 8 bin 611 metre yükseklikte Pakistan ve Çin sınırında yer alıyor. Dünyanın ikinci yüksek dağı ama dünyanın tırmanışı en zor ve riskli dağı kabul ediliyor. O tırmanış hayatımın en zor tırmanışıydı. Birincisi K2’dir, ikincisi de Pobeda tırmanışımdır.

 

Orada nasıl bir zorluk yaşadınız?

Pobeda’da 7 bin metrede 4 kilometrelik bir travers var. Yani dağın bir tarafından çıkıyorsun ve o çıktığın yerden sonra 4 kilometrelik bir sırt hattını geçmen gerekiyor. Ondan sonra da bir 400 metrelik Rusların obelisk dedikleri dik bir tırmanış daha var. Bu dağda dağcı rahatlıkla, kaybolabilir, savrulabilir ve düşebilir ki bu sırt hattında onlarca dağcının cesedi yatıyor.

 

“Ben dağları çok seviyorum ve sırt çantamı taşıyabildiğim süre de tırmanacağım.” Cümlesini nereye kadar yorumlayabiliriz.

Taşıyabildiğim sürece yani (gülüyor) aslında doğaya çıkabildiğim, doğada performans gösterebildiğim sürece. K2’de aldığım risk ölçüsünde bir daha risk alacağımı zannetmiyorum. K2 hayatımda en çok yapmak istediğim tırmanıştı ve istediğim şekilde de tamamladım. Dağlardan kopmadan keyifli, çeşitli tırmanışlar yaparım diye düşünüyorum.

 

Solo tırmanışlar daha tehlikeli duruyor. Peki bunlarda kaybolduğunuz oldu mu?

Solo çok daha zordur ve tehlikelidir elbette çünkü en küçük bir aksilikte yapayalnızsın ve yapayalnız çözmek zorundasın her şeyi ama kaybolduğum hiç olmadı. Solo tırmanışlar riskli olduğu kadar bence rahat da oluyor. Çünkü dağcı her şeyi kendi temposuna göre ayarlıyor. Benim de yüksek bir performansım var yüksek irtifada, bu avantajı iyi kullandım iki solo tırmanışımda da. Bu yüzden daha güvenli hareket ediyor ve hızlı gidiyordum. Ama en küçük bir aksilikte bedelini çok ağır ödersin. Bileğini burksan tek başınasın ve hayati sonuçları olabilir.

 

“Geçmişe değil geleceğe odaklı yaşarım”

Hangi ülkede yaşamak isterdiniz?

Türkiye.

 

İstanbul’da vakit geçirmekten keyif aldığınız mekânlar neresi?

Boğaz, Ortaköy, Bebek, Arnavutköy, İstanbul’un denizi gören her yeri çok güzel. Belgrat Ormanı’nı da söylemem lazım.

 

Tırmanırken en çok keyif aldığınız dağ?..

K2’de olmaktan çok keyif aldım. Benim için çok özel bir hedefti, yıllarca hayalini kurdum hatta hayatımda hiçbir şeyi K2 Dağı’na tırmanmak kadar istememiştim. Tırmanış da çok heyecanlı, çok zor ve çok tehlikeliydi.

 

Size göre en tehlikeli dağ?..

K2 Dağı, zirvesine tırmanan her 3 dağcı için onu deneyenlerin içinden birinin hayatını kaybettiği ve zirvesine ulaşmayı başaran her 8 dağcıdan da birinin geriye dönemediği, objektif tehlikeleri çok yüksek bir dağ. Zaten dünyanın en zor ve tehlikeli dağlarının da başında kabul edilir.

 

Beğendiğiniz kitap ya da yazar?

Çok var. Hermann Hesse, Nikos Kazancakis, Jerzy Kosiski, Richard Bach, Amin Maalouf

 

En beğendiğiniz film?

Çok var.

 

Sizi ne üzer?

Haksızlıklar.

 

Sizi ne mutlu eder?

Yolunda giden her şey.

 

En büyük pişmanlığınız?

Pişmanlıklarına odaklanan biri değilim, geçmişe değil geleceğe odaklı yaşarım. Ama büyük pişmanlıklarım yoktur, ufak tefekleri de dert etmemeyi öğrendim.

 

Yaşamınız boyunca edindiğiniz 3 dost ismi sayabilir misiniz?

Benim dostum diyebileceğim çok insan var Allaha şükür ama isim verip kimseyi alındırmak istemem. Hepsi benim için özeldir ve değerlidir. (Gülüyor)

Dünyanın en başarılı dağcılarından ve Türkiye’de birçok ilke imza atan AKUT’un kurucusu ve başkanı Nasuh Mahruki:

Hayat kurtarmayı hiçbir şeye değişmem

Nasuh Mahruki ismi ülkemizde sürekli başarıyla anılır. Mahruki Sovyet Asya’nın 7 bin metreden yüksek beş tırmanışını da tamamlayan, Rusya Dağcılık Federasyonu tarafından ‘Kar Leoparı’ unvanı verilen, Everest Dağı’na tırmanan ilk Türk ve dünyadaki ilk Müslüman, Yedi Zirveler projesini tamamlayan dünyanın en genç dağcısıdır.

Mahruki, ayrıca 8 bin metreden yüksek Cho Oyu, Lhotse ve K2 dağlarına oksijen desteksiz olarak tırmanmayı başarabilen ender dağcılardandır. Mahruki Türkiye, İran, Pakistan, Hindistan, Nepal, Sıkkım, Tibet, Bhutan ve Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde motosiklet seyahatleri yapan seyyahtır da.

Arkadaşlarıyla birlikte kurduğu AKUT’la 1200’ü aşkın insanın hayatını kurtardığı gibi onun için yukarıda saydığımız başarıların hiçbir ifadesi yok. Mahruki, hayat kurtarmayı hiç bir şeye tercih edemeyeceğini ve değiştiremeyeceğini söylüyor. Mahruki’yle yaptığı sporları, tırmanışlarını, tırmanışlarda yaşadığı zorlukları, motosiklet seyahatlerini, AKUT’u, hedeflerini ve başarılarını konuştuk.

Birçok sporu aynı anda yapıyorsunuz. (dağcılık, mağaracılık, yamaç paraşütü, aletli dalış, motor sporları, yelken ve bisiklet) Bu sporların sizde ne gibi etkisi oluyor avantajları ve dezavantajları neler?

Doğuştan getirdiğim özelliklerim ve sonradan kazandığım yeteneklerim gereği, rekabet avantajımın en fazla olduğu dağcılık sporuna ayrı bir önem veriyorum. Benim en üretken ve en başarılı olduğum ve en çok keyif aldığım spor dağcılık. Tabi bu sporların hepsi belirli bir fiziksel yetenek, psikolojik hazırlık, kas beyin koordinasyonu ve spor zekâsı gerektiriyor. Aslında bir insanda bu alanlarda özel bir yetenek varsa ve bir branşta başarılıysa rahatlıkla diğer branşlarda da yine başarılı sonuçlar alabiliyor. Sonuçta bu spor dalları aşağı yukarı, insanın hep benzer kabiliyetlerini kullanmasını gerektiriyor. Bu sporları bilmek birbirlerini çoğunlukla olumlu yönde etkiliyor diyebilirim. Birinde edinilen tecrübe ve yatkınlık diğerlerini de kolaylaştırıyor.

Yaptığınız sporlar uçuk olarak adlandırılıyor. Sizin bu spor dalları seçmenizin nedeni ne?

Çocukluğumdan itibaren doğayla ve hayvanlarla çok sıcak ve rahat ilişki kurdum. Üniversitede ise, 20 yaşında dağcılık ve mağaracılık sayesinde doğada spor yapma fikriyle tanıştım. O sıralar Bilkent Üniversitesi’nde İşletme okuyordum. Yeni kurulmakta olan dağcılık kulübüne adımı yazdırarak denedim ve çok etkilendim, çok hoşuma gitti. İlk andan itibaren tırmanma konusunda yeteneklerimin yüksek olduğunu keşfettim. Dağcılık, tırmanış, dalış, yamaç paraşütü, mağaracılık gibi doğa sporları, üretkenliğimin en güçlü olduğu, kendimi en iyi ifade edebildiğim ve kendi doğama en çok yaklaştığım alanlar. Bu sporlara uzun yıllar bu kadar ağırlık vermemin en önemli sebebi de bu. Hayatıma eşsiz ve çok özel bir anlam ve değer kattılar, yaşamdaki tatminimi ve mutluluğumu çok yukarılara taşıdılar.

Risk ne kadar?

Bu tür sporlar doğası gereği riskli ve tehlikeli sporlardır. Doğa sporlarındaki karmaşık ve çok etkileşimli riskli ve tehlikeli süreçleri yönetebilmeyi öğrenmek kişiye çok farklı kazanımlar getiriyor. Bu bir oyun değil, insan bu tür sporlarda yaralanabilir, sakatlanabilir hatta daha kötüsü de olabilir. Yüksek bir fiziksel kondisyon, dayanıklılık, teknik beceri, zihinsel hazırlık ve içsel bir disiplinle kendinizi yetiştirmeniz ve geliştirmeniz gerekiyor. Takım dinamiklerine sahip iyi bir takım oyuncusu olmak, çevreyi çok iyi gözlemlemek, kritik süreçlerde karar verme becerileri ve liderlik gibi özel beceriler de kazandırıyor kişiye. Bu kabiliyetlerin hepsini beraber kullanmayı ve etrafınızdaki tüm olan biteni, tüm aykırı değişimleri fark edebilmeyi ve süreç içindeki tüm etkileşimlerini hesap etmeyi ve yönetebilmeyi de öğretiyor.

Rakip anlayışınız nasıl, diğer sporlarda olduğu gibi sizde de rekabet var mı?

Dağcılık seyircisi olmayan bir spor. Dağcılar hedeflerine ulaştıklarında onları alkışlayacak, takdir edecek bir salon dolusu, bir stadyum dolusu insan yok etraflarında. Bütün her şey dağcının kendi içinde yaşanıyor ve işte tam da bu yüzden çok anlamlı ve çok özel. Çünkü burada rol yok, taklit yok, yapaylık yok, başkalarının gözüne girmeye çalışmak yok, sadece doğallık ve dağcının yüklediği anlamdan gelen paha biçilmez bir değer var. Hayatı böyle görebiliyorsan ve yaptıklarını sadece sen öylesini istediğin için yapabiliyorsan, o zaman içten ve samimi bir şekilde kendini geliştirmek istiyorsun, dünkü senle bugünkü sen arasında bir fark, bir gelişme olmasını istiyorsun ve her elde ettiğin başarıyla, biraz daha gayret ve özenle daha da iyisini, daha da fazlasını yapabileceğini fark ediyorsun. Bunlar da insanı kendi içinden gelerek motive ediyor. Spor tarafıysa zaten insana çok şey katıyor. Rakibine saygı duymayı ve onunla doğru bir zeminde iletişim kurmayı öğretiyor. Adil rekabeti ve adalet duygusunu geliştiriyor, dürüst kazanmayı ve onurlu kaybetmeyi öğretiyor. Bütün bu kabiliyetler hayata karşı daha doğru bir duruş getiriyor.

Bu sporlara başladığınızda aileniz ve çevreniz nasıl tepkiler verdi. “Ne işin var senin dağlarda diyen oldu mu?”

Ben çevremdekilerin ne dediğine çok da bakan biri değilim. Kendi kararlarımı, üzerinde titizlikle, enine boyuna düşünerek veririm. Bir karar verdikten sonra da o kararıma bağlı kalırım. Yakın çevremdekiler de kişiliğimin bu tarafını bildikleri için çok da karışmazlar. İlk zamanlarda ailem, arkadaşlarım Türkiye’de yapılmamış, denenmemiş tırmanışları zorladığım için tabi ki endişe ediyorlardı ama hiç engel olmaya kalkışmadılar. Çocukluğumdan itibaren babamda şu inanç vardı hep; “Nasuh bir şeyi kafasına taktığı zaman muhakkak yapar ama eğer şartlar gereği geri dönmesi gerekirse de o geri dönmesi gereken yeri bilir ve öyle yapar, anlamsız yere kendini zorlamaz.” Bu tür bir güven ilişkimiz oldu her zaman. En büyük avantajım da o oldu zaten, ailem tutkularıma engel olmaya kalkmadı hiçbir zaman.

Ailem tutkularıma engel olmadı

Rusya Dağcılık Federasyonu tarafından ‘Kar Leoparı’ unvanını aldınız. Bunu başarabilmek için de 5 tane büyük dağa tırmandınız. Bunu nasıl başardınız ve bu unvanı alabilmek ne gibi zorluklar yaşadınız?

Üniversitede okuduğum dönemlerde yani 22-23 yaşlarımda en büyük hayalim Türkiye’nin ilk 8 bin metreden yüksek tırmanışını yapan dağcı olmaktı. O dönemlerde bizim okula misafir profesör olarak Dimitri Korotkin isimli Rus bir hoca gelmişti. Ben de dağcılık yaptığımız kulübün başkanıyım. Dimitri ülkesinde dağcılık yapıyormuş, Bilkent’e gelince okulda bizim kulübü buldu ve tanışmaya geldi. Tanıştık, konuştuk bayağı da iyi anlaştık. Benim mezun olduğum yaz, Saint Petersburg’daki dağcılık kulüplerinin Tien Shan dağlarındaki 7010 metrelik Khan Tengri dağına tırmanışa gideceklerinden bahsetmişti. Benim hayalini kurduğum 8000 metrelik dağlara başlangıç için harika bir fırsattı bu ve onu tam aradığım sırada kendi kendine karşıma çıktı. “Ben de katılabilir miyim bu tırmanışa?” teklifinde bulundum o da kabul etti. Böyle bir tırmanış için bedava bir paraya, 500 dolara, Terskey Ala Too bölgesinde, 1 aylık kendi içlerindeki ileri seviye bir eğitim programları da dahil olmak üzere 2 ay boyunca Ruslarla Kazakistan ve Kırgızistan’da dağlara tırmandım. Benim için inanılmaz bir tecrübeydi. Çünkü ondan önce Türkiye’de çıktığım en yüksek dağlar Erciyes ve Kaçkar dağlarıydı ki, 4000 metreden biraz daha alçak bu dağlardan sonra bir anda 3 bin metre daha yüksekliğe 7000 metreye tırmandım. Benim açımdan bulunmaz bir deneyim ve harika başlangıç oldu. İlk defa bu kadar yükseğe tırmanıyordum ve henüz 24 yaşındayım. Orada güçlü ve becerikli Rus dağcılarla tanışınca, tabiî ki Kar Leoparı unvanından da haberdar oldum. Khan Tengri dağındaki başarılı ve çok keyif aldığım tırmanışın ardından da Kar Leoparı unvanını almaya karar verdim. İki senede 1993-1994 yazlarında da kalan tırmanışları tamamladım. En son Pobeda’ya çıktım, ki Pobeda, dünyanın en kuzeyindeki 7000 metreden yüksek dağ. Son derece zorlu ve tehlikeli bir tırmanışı var ve zirvesine ulaşan her 6 dağcı için 1 dağcının öldüğü, ürkütücü bir istatistiğe sahip. Bu tırmanışı çok iyi hazırlanarak ve çok iyi aklimatize giderek solo, yani tek başına tırmandım ve Türkiye’nin de en yüksek solo tırmanışını yapan dağcısı oldum ve bu tırmanışımla da seriyi tamamladım ve Kar Leoparı unvanını aldım. Hatta bu solo tırmanışımdan Ruslar ve Kazaklar da çok etkilendiler ve ana kampta kaldığım 18 gün için yemek, içmek, konaklama, tırmanış için benden hiç para almadılar. Bu tabi bana büyük bir özgüven getirdi ve daha fazlasını yapabileceğime inandım. Dedim ki şimdi sıra geldi 8 bin metrelik tırmanışa. Ondan sonra da Everest’e gittim.

Everest’e tırmanan ilk Türk ve dünyadaki ilk Müslüman dağcısınız. Bu durum sizde ne gibi etkilere neden oldu. Everest ulaşılmaz mıdır?

Aslında Everest ulaşılmaz değil. Everest’e artık her sene yaklaşık 500 dağcı tırmanıyor. O yüzden artık Everest’in çok da büyük bir prestiji kalmadı. Sizin dediğiniz o ulaşılmazlık eskidendi. Çünkü müthiş zorluklar vardı. İlk 1953’te tırmanıldı. O zamanlar büyük bir bilinmezlik mevcuttu. 95-96 yılından sonra, hele 2000’lerde gelişen ticari ekspedisyonlar ve yeni anlayışla birlikte pek çok iyi hazırlanmış ama profesyonel olmayan dağcı da Everest Dağı’na tırmanma imkanı bulmaya başladı. Geçen sene, ilk tırmanışımdan 15 yıl sonra Everest’e bir kere daha tırmandım. 95’te tırmandığımda zirvede 20 dakika bir tek ben vardım ve zirvede yapayalnızdım, olağanüstü bir deneyimdi. AKUT’un Antalya Ekibi lideri sevgili Yılmaz Sevgül’le birlikte geçen sene zirvede 50 – 60 dağcıyla birlikteydik. Şimdilerin şartlarıyla Everest’e tırmanmak çok daha kolay diyebilirim.

1.5 milyarlık İslâm aleminde ilk olmak benim için önemli

Everest Dağı’nı sizde daha önemli kalan nedir?

Everest Dağı’na, dünyanın en yüksek dağına tırmanmayı başaran ilk Müslüman dağcı olmayı şu nedenle önemsiyorum. Türkiye’nin nüfusu 75 milyon, dünyadaki İslam alemi ise toplamda 59 ülkeyi ve 1.5 milyarı aşan bir nüfusu ifade ediyor. 1.5 milyarda ilk olmak ve bizden çok daha köklü bir dağcılık geleneği olan İranlı ve Pakistanlı dağcılardan önce bunu başarmış olmak çok daha değerli.

“8150 metrede bayıldım ve geceyi öyle geçirdim”

“İşte şimdi bittim” umutsuzluğunuza kapıldığınız oldu mu?

Bittim dediğim olmadı ama yorgunluktan bayıldığım oldu. Zaten ben, ‘bittim’ diyenlerden değilim. Ne olursa olsun, ben buradan nasıl çıkabilirim düşüncesini hiçbir zaman kaybetmem. K2 Dağı’na 1999 ve 1998 yıllarında hiç kimse tırmanamamıştı, 1997 yılında da bizim çıktığımız Abruzzi sırtı rotasından çıkış yapılamamıştı. İki İtalyan, bir Brezilyalı ve benden oluşan 4 kişilik ekibimizle son 4 yılın ilk tırmanışını yapmıştık bu sırt hattı üzerinden. Ancak tırmanış bizi beklediğimizden çok zorlamış ve çok geç bitmişti. K2’de çok geç bir saatte hava karardıktan sonra zirveden dönerken yorgunluktan, açlıktan, susuzluktan ve oksijensizlikten hepimiz bitmiş ve dönüş yolunda birbirimizi de kaybedip dağın 8200 metrelerinde bir gece açıkta gecelemek zorunda kalmıştık. Üstüne üstlük bir de son kampımızı fırtına nedeniyle kaybettiğimiz için kaz tüyü elbisemi ve kaz tüyü eldivenlerimi de yitirmiştim. Son derece yetersiz malzemeyle, dünyanın en tehlikeli dağında, 8150 metrede, 50-55 derece eğimli dik, buzdan bir yüzeyde, sapladığım kazmamın ve yandan tutturduğum kramponlarımın üzerinde bir gece kelimenin tam anlamıyla can çekiştim ama kendimi hiç bırakmadım ve hep sabah olacak, tekrar güneş doğacak ve sen buradan aşağıya ineceksin diye kendimi şartlandırdığımı hatırlıyorum.

Tüpsüz tırmanmayı da denediniz lakin yarım kaldı…

Ben Everest’ten başka hiçbir tırmanışımda oksijen kullanmadım. K2’de buna dahildir. Everest’e ilk tırmandığımda 8 bin 600’e kadar oksijensiz çıktım. Bir B planı olarak oksijen tüpünü yine de sırtımda taşıdım. İşler çok kötü giderse oksijen kullanacağım diyordum ve ne yazık ki ayak parmaklarımı ısıtamadım, neredeyse donduracaktım yine. Çünkü Kar Leoparı unvanını alırken bir kaç defa dondurmuştum ayak parmaklarımı, bu yüzden de soğuğa karşı hassasiyetim çok fazlaydı. Dolayısıyla parmaklarımı kaybetmemek için sırtımda taşıdığım oksijen tüpünü çıkardım ve kullandım. Aslında tempom gayet iyiydi ama parmaklarımın hassasiyeti korktuğum gibi beni engelledi. Tek sorunum vücudumu ısıtamamaktı. Geçen seneki tırmanışta da muson sezonu tam 1 ay geç geldi Himalayalara çok geç geldi ve bunun neticesinde de yüksek irtifadaki rüzgârlar dinmedi. Sürekli rüzgâr altında tırmanmak zorunda kaldık ve gene çok üşüdük. Yine parmaklarımı ısıtamadım ve dondurmamak için bu sefer de 8 bin 500 metrede de oksijene geçtim.

Yeniden deneyecek misiniz?

Koşullar uygun olursa ve sponsorluk olursa bir kez daha deneyebilirim.

Dünyanın tepesine (Everest’e) çıktığında nasıl bir his yaşadınız?

Orada bir ihtişam var ve bu ihtişam sizi oraya çekiyor. O ihtişamın bir parçası olmak ve bu deneyimi yaşamak bambaşka bir duygu. Zor, tehlikeli, zahmetli, kendine göre çok özel koşulların olması tırmanışı daha cazip hale getiriyor. Hem ihtişamlı hem de oraya ulaşabilmek çok büyük fedakarlık yapmayı gerektiriyor. Zoru başarmak insanı çok daha fazla mutlu eder. Ne kadar zorsa elde edilen başarı, o kadar da büyük bir tatmin duygusu getirir. Everest’in zirvesinde o yapayalnız geçirdiğim 20 dakika içinde, karmakarışık duygular içinde ama tarifsiz bir mutluluk duygusuyla hüngür hüngür ağlamıştım. Ben şu (bahçeyi gösteriyor) yeşili seyretmekten dahi çok büyük keyif alıyorum. Gözüm yeşili, denizi, dağları, gökyüzünü görsün yeterli benim için. Hele bir de içine girebilirsem, orada olabilirsem tadından yenmez…

AKUT gönüllüler sayesinde büyüyor

AKUT çalışmalarınız nasıl gidiyor?

AKUT maşaallah çok iyi gidiyor. AKUT’u hayallerimizin ötesinde bir yere getirdik. Türk Milleti’nin AKUT’a sahip çıkmasıyla ve bazen gönüllü olarak bazen de dışarıdan destek vererek bizi bağrına basmasıyla oldu. Biz AKUT’u yıllar önce dağcı arkadaşlarımla beraber 7 kişi kurduk. AKUT’u kurmaya karar verdiğimizde ben daha 26 yaşındaydım bugün 43 yaşımdayım ve bir gün bile gevşemeden çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Yıllar içerisinde AKUT bir arama kurtarma takımından Türkiye’nin en etkin çalışan sivil toplum kuruluşlarından birine doğru evrildi. Bu, aramıza katılan yeni gönüllülerle birlikte oldu. AKUT’un bugün bir arama kurtarma derneği, bir spor kulübü, bir yayınevi, üniversitelerde öğrenci toplulukları ve daha yeni kurduğumuz bir vakfı var. Bütün bu yapılanmalar AKUT ailesiyle, AKUT gönüllüleri sayesinde yürütülüyor.

Bu başarıyı neye bağlayabiliriz?

Bu ülkede vatanını karşılıksız koşulsuz milyonlarca insan var. Bu insanlar hizmet etmek adına uygun bir çatı bulamıyorlar. İşte sivil toplum kuruluşları da bu çatıları oluşturuyor. AKUT da bir çok faaliyetler göstererek bu açığı kapatıyor. Biz çöp toplama organizasyonlarının yanında okul boyama, muhtaçlara erzak dağıtma, arama kurtarma da yapıyoruz ki bu bizim en iyi yaptığımız şey. Bugüne kadar 900 küsur operasyonda 1235 insan hayatını kurtardık. Üniversite topluluklarıyla birlikte bir çok aktivitelere imza atıyoruz. Kan bağışı, huzurevi ziyaretleri, sokak hayvanlarıyla ilgili bir takım rehabilitasyon çalışmaları yapıyoruz. Seminerler, eğitimler, kitapçıklar, fotoğraf sergileriyle bunları paylaşıyoruz. Bir yurttaşlık sorumluluğu projesine dönüştü ve yeni katılan arkadaşlarla gelişiyor ve yeni ekipler kuruyoruz. Bu giderek de artıyor ve büyüyor.